Yanlış dış politika hamleleri ile yalnızlığa itilen Türkiye girdiği çıkmazdan kurtulabilecek mi?
Yanlış dış politika hamleleri ile yalnızlığa itilen Türkiye girdiği çıkmazdan kurtulabilecek mi?
POLİTİKA SERVİSİ
Türkiye, Mısır ve Libya hattında diplomasi trafiği hareketli. Ankara, sekiz yıl aradan sonra Kahire ile yeni sayfa açma çabasını sürdürürken Mısır’a yönelik peş peşe jestlerle aradaki buzları eritmeye çalışıyor. İki ülke arasında tansiyonun yükselmesine neden olan Libya politikasında da değişiklikler yaşanıyor. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçtiğimiz pazartesi Libya’yı ziyaret ederken Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal başkanlığında bir heyet, iki günlük görüşmeler için dün Mısır’ın başkenti Kahire’ye hareket etti.
Çavuşoğlu’nun Trablus ziyareti sonrası Libya Dışişleri Bakanı Necla el Menguş ile düzenlenen ortak basın toplantısında, Menguş’un Türkiye’ye ülkedeki tüm yabancı güçlerin çıkartılması için işbirliği çağrısı yaptıklarını söylemesi dikkat çekti. Çavuşoğlu ise “Yasal varlığımızı bu ülkede para için savaşan yabancı paralı savaşçı gruplarla eşitleyenler var” yanıtını verdi. Mısır’la geliştirilmeye çalışılan ilişkilerde ise Türkiye’den peş peşe tavizler veriliyor. Doğu Akdeniz ve Libya’da yaşadığı yalnızlık, Ankara’yı, Kahire konusunda geri adım atmaya zorladı. Mısır’la artan temas Libya politikasında da değişikliğe gidileceğini gösteriyor.
ABD’ye bağlılığını gösterme çabası
Saray yönetiminin ilişkileri düzeltmeye çabaladığı Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de yer alıyor. Suudilerin Türk okullarını kapatmasının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan önceki gün Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz El Suud ile telefonda görüştü. Görüşmede ikili ilişkiler ve işbirliği konuları ele alındı. BEA ile de temas kurmaya çalışan Saray yönetimi, Suriye’den Libya’ya, Doğu Akdeniz’den Karadeniz’e uyguladığı politikalardan çark etmek zorunda kaldı. İhvancılık tüm bölgede yenilirken, Biden dönemi ABD ile ilişkiler de yeniden dizayn edilmeye çalışılıyor. Kurduğu yeni Osmanlıcı, emperyal hayallerden uyanan Saray yönetimi, dümeni batıya ve ABD’ye çevirdi. Montrö’yü bile tartışmaya açmaktan çekinmeyen iktidar, her fırsatta ABD’ye bağlılığını gösterme çabasında.
Büyük iddialarla çıkıp kaybettiler
Türkiye, Mısır ve Libya ilişkilerinde yaşanan gelişmeleri uluslararası ilişkiler uzamanı Semih İdiz ve Kadir Has Üniversitesi’nden Öğretim Görevlisi Soli Özel BirGün’e değerlendirdi. “Şunu net şekilde söyleyebiliriz ki Rabia günleri geride kaldı” diyen Semih İdiz, “Diplomatik zemini kaybetmeme çabası içerisindeler. Libya’nın yeni atanan dışişleri bakanının açıklaması da aslında sadece yabancı askerlerle alakalı değil. Türkiye’ye dolaylı olarak ‘siz de askerlerinizi çekin’ deniyor” diye konuştu.
Doğu Akdeniz meselesinin de önemine vurgu yapan İdiz, sözlerini şöyle sürdürdü: “Mısır’ın Doğu Akdeniz’deki enerji yarışındaki önemini yeni kavradılar. Burada da zemin kaybetmemek için ilişkileri düzeltme isteği hasıl oldu. Tabii şu anda tek taraflı, yani Türkiye adım atıyor. Tüm bu geri adımların sebebi olarak öngörüsüzlüğü gösterebiliriz. Diplomatik öngörüsüzlük sebebiyle büyük iddialarla yola çıkıp zemin kaybettiler.”
ABD’de Biden’ın seçilmesiyle birlikte Ankara’nın dünya gerçekleriyle baş başa kaldığını söyleyen İdiz, sözlerini şöyle tamamladı: “Yeni şartlar hem ABD hem Avrupa hem de Arap dünyasıyla anlaşmaya zorluyor. Üstelik Rusya ile ilişkilerde de beklendiği gibi bir olumlu sonuç olmadı. Rusya ile Libya ve Suriye’de karşı taraflarda Türkiye. Ayrıca Moskova Doğu Akdeniz meselesinde de Yunanistan’ın durduğu pozisyona daha yakın. Buradan çıkış için de her zaman olduğu gibi batıya yaklaşıp, ayrıca Arap dünyasının yerleşik güçleriyle de anlaşmak istiyor. İlk geldikleri zamanlar Arap sokaklarına oynayan, daha popülist bir tavrı vardı hükümetin. Şu ansa yerleşik iktidarlarla anlaşmak zorunda. Ekonominin de tüm bu sorunlarla alakasını yeni çözmüşler gibi. Ekonomik kriz de tüm bu adımlara mecbur bırakıyor, her yerde ciddi bir sıkışma var.”
Kendi kuyularını doldurma çabası
Türkiye’nin son dönemde attığı tüm adımları kendi kazdığı kuyuyu doldurarak çıkma çabası gibi görmeli” diyen Soli Özel, Türkiye’nin dış politikada yaşadığı u dönüşünü “yalnızlıktan kurtulma çabası” olarak değerlendirdi. Türkiye’nin Mısır’daki dış politikasının da sadece Müslüman Kardeşlere yoğunlaştırmasının hata olduğuna işaret eden Özel, sözlerini şöyle sürdürdü: “Üstelik sekiz yılda herhangi bir başarı da sağlanamadı bu hatta. En sonunda da artık yayınların durdurulmasına kadar da giden bir geri adım atıldı. Mısır bu adımlar karşısında henüz daha mesafeli, daha fazla talepleri var. Fakat ilişkilerin bu seviyeye gerilemesini sebebi Türkiye. Hem Doğu Akdeniz’de hem de Libya meselesinde Türkiye yalnız kaldı. Mısır ile karşı karşıya kalındı. Fakat bu kadar temel bir politika değişikliğinde Biden ile değişen ortam ana etken. ABD, İsrail, Mısır ve Suudi Arabistan ile ilişkileri düzeltmek istiyor. Dediğim gibi Doğu Akdeniz’de yalnızlaşma faktörünü de düşününce, 8 yıl önceki yanlış politik tercihlerin maliyetini artık karşılayamaz oldular.”
Kaynak: birgun.net