Kurda sürekli taşıma suyla değirmen dönmez dedik
Kurda sürekli taşıma suyla değirmen dönmez dedik. Doları kontrol etmek için tek yol reformlar yaparak yüksek teknoloji içeren malları üretip satmaktır. Bunun haricinde hiçbir metot, yol, ürün, kalıcı kontrol sağlayamaz. Neden? Sisteminiz dolarla yarı mamul almaya kurulu. Bir havuz düşünün, ihracat musluğundan ip gibi dolar akıyor ama dibindeki deliklerden rezerv kaybediyoruz. Nedir o delikler? Maddeler halinde söyleyelim:
* Erdoğan'ın agresif iç/dış politikasının yarattığı güvensizlikle kaçan sermaye,
* Erdoğan'ın zorla indirdiği faizin enflasyon ve kuru patlatması sonucu dolara geçişin artması,
* Amerikan Merkez Bankası'nın beklenenden daha fazla faiz artıracak olması,
* Artan kura karşı getirilen kur korumalı mevduat ürününün dönüp yine Hazine'ye yük getirmesi, bütçe açıklarının artıyor olması, bu işlerin sonunda Hazine açıklarının kapanması için zam yapılması, zamların enflasyona neden olup Lira'nın değerini düşürmesi.
Bütün bu olumsuz gelişmeleri sadece biz mi görüyoruz? Elbette ki hayır. Dün Standard Chartered Bank, 2022 ve 2023 için dolar/TL tahminini güncelledi. İbret gibi bir rapor yayımladı. Raporun ilginizi çekeceğini düşündüğüm yerleri sizin için Türkçeye çevirdim. Bakın neler söylüyor:
* Ortodoks olmayan para politikası ile %36'lık enflasyon Lira'da yapısal kırılmalar yarattı.
* Yaz turizm gelirleri eksi olan net rezervlerde toparlanma için yeterli olmayabilir.
* Son mevduat planı (Kur korumalı) yalnızca geçici bir önlemdir; devlet maliyesini kötüleştirebilir.
* AKP'nin azalan popülaritesi nedeniyle 2023 seçimleri öncesinde politikanın normalleşmesi pek olası değil.
* Lira'nın aşırı değer kaybetmiş olmasına rağmen beklenenden daha düşük performans göstereceğini düşünüyoruz.
2022 ilk çeyrek için tahminimizi 10,5'dan 14'e
2022 ikinci çeyrek için 11'den 16'ya
2022 üçüncü çeyrek için 11,5'dan 18'e
2022 dördüncü çeyrek için 12'den 20'ye
2023 birinci çeyrek için 12,5'dan 22'ye
2023 dördüncü çeyrek için 14'den 28'e çıkmasını bekliyoruz.
2022 yılında 20 Lira dolar kuru demek Türkiye'de enflasyonun 3 haneye çıkması, halkın sefalete adım atması demektir.
Benzer ifadeleri Bank of America raporunda da gördük,
* Kur korumalı Türk lirası mevduat uygulaması negatif reel faizden kaynaklanan sorunlara çözüm üretemez ve mali olarak sürdürülemez.
* Türk lirasındaki likidite sıkışıklığı Kredi Garanti Fonu ve kamu bankalarına sermaye enjeksiyonlarıyla çözülebilir, fakat bu Türk lirasındaki değer kaybını artıracaktır.
(Dedikleri şu: Kamu bankalarına Merkez Bankası para basıp verdikçe artan para enflasyona neden olur.)
* Reel sektöre verilen kredilerde koşul ve takip sistemi nasıl olursa olsun verilen kredilerin ikincil etkilerinin kontrol edilmesi zor olacaktır, bundan dolayı Türk Lirası değer kaybetmeye devam edecektir.
(Dedikleri şu: Piyasaya kredi veriyorsunuz ama bunun dolara kaçmasını kontrol edemezsiniz, firmalar yarı mamul almak için dolara muhtaç diğer türlü yatırım amaçlı dolar alıyorlar çünkü yüklü miktarda dolar borçları var.)
Bütün bunlardan çıkan sonuç ise şu: Kamu tarafından savunulan 14 seviyesi er ya da geç kırılacak. Dolar tarihî zirvesini tekrar test edecek.